donderdag 7 februari 2008
Stalen lul
De meeste muziek gaat na een paar keer luisteren wel vervelen. De meeste groepen en artiesten waarvan je aanvankelijk denkt dat ze écht goed zijn en écht iets nieuws brengen, vallen uiteindelijk toch door de mand: te eenvoudig, te saai, teveel eenheidsworst, dat soort dingen.
Maar er wordt ook muziek gemaakt waarvan je pas later beseft dat die nog veel beter is dan je in eerste instantie al dacht. Voor Harrie valt de muziek van Steely Dan in die categorie. Harrie vond de muziek van Steely Dan altijd al goed, maar ruim dertig jaar na het verschijnen van hun eerste echte elpee lijkt hun muziek steeds meer eeuwig houdbaar.
Dat besef is bij Harrie nog veel sterker geworden nu ie twee dvd's van de Stalen lullen heeft gezien. De eerste is hun laatste tot nu toe: Two against nature. Een registratie van een optreden in de Sony-studios in New York, met commentaar van Steely Dan's kloppend hart tussendoor, de heren Walter Becker en Donald Fagen.
Becker en Fagen waren jeugdig en gek op jazz, toen ze besloten om samen muziek te gaan maken. Ze noemen zich Steely Dan, naar de grote dildo die William S. Burroughs in zijn befaamde boek The Naked Lunch beschrijft.
Walter Becker moet bij de start een voorbeeld voor langharige hippie's zijn geweest, Donald Fagen droeg toen al een zonnebril.
Op Two against nature is Walter Becker niet echt meer te herkennen. Hij lijkt daarop meer op een boekhouder, compleet met stropdas. Donald Fagen lijkt op die dvd een beetje op de debiele (blanke) neef van Stevie Wonder. Die kijkt ook steeds half omhoog, van achter zijn toetsenbord. Fagen bespeelt dat op een manier die doet vermoeden dat zijn ellebogen aan zijn lichaam zijn vastgeschroefd. Dat maakt een koddige indruk, die wordt versterkt door de zonnebril met witachtig montuur op zijn gezicht en zijn ietwat naar voren stekende bovengebit, waarvan de witte tanden steeds goed zichtbaar zijn als hij zingt.
Maar op de tweede dvd die Harrie van Steely Dan zag wordt al snel duidelijk dat achter een vooruitstekend bovengebit, vastgeschroefde ellebogen en een boekhoudersuiterlijk geen debielen, maar genieën schuilgaan. Deze dvd beschrijft hoe Steely Dan's meesterwerk Aja tot stand is gekomen.
Becker en Fagen maken daarbij gebruik van de mastertapes van de opname. Zo kunnen ze precies laten horen wat er allemaal in de muziek is verwerkt. Ook maken ze duidelijk hoe de plaat had geklonken als ze bepaalde dingen anders hadden gedaan. Dat lijken in eerste instantie futiliteiten, maar al snel wordt duidelijk dat ze steeds de juiste keuzes hebben gemaakt voor de eindmix. Aan het eind van de dvd restte Harrie dan ook slechts schaamte voor het feit dat hij de heren even met debielen verwarde.
Maar wat maakt Steely Dan zo tijdloos? Harrie denkt toch dat dat de jazzinvloeden in hun muziek zijn. Jazz is in het algemeen behoorlijk tijdloos, de meeste popmuziek niet. Het zal dus geen toeval zijn dat de mix die Becker en Fagen ervan hebben gemaakt ook tijdloos lijkt. Gebruik meer jazz, zou Harrie dus zeggen.