Verandert Frankrijk? 6: Verkeer

Harrie had ooit een Frans vriendinnetje met een Peugeot 106. Het kind (laten we haar voor het gemak Sylvie noemen) was nauwelijks groter dan vijf en een halve voet en reed auto alsof ze levensmoe was (wat overigens inderdaad af en toe het geval was, maar er in het kader van deze serie niet echt toe doet).

Sylvie mocht in haar vrije tijd graag zo hard mogelijk over het Franse platteland scheuren. Op die tochtjes nam ze bij voorkeur haar vriendin Annick mee, die dan op haar knieën op de passagiersstoel naast Sylvie ging zitten. Terwijl Sylvie de Peugeot dan plankgas zo dicht mogelijk langs de berm stuurde, probeerde Annick zo ver mogelijk uit het geopende raam te reiken en de bloemen uit de berm te plukken.

Harrie was in die tijd nog niet zo'n verkeersheld. Geluk bij een ongeluk was dat hij altijd achterin moest zitten, maar prettige herineringen aan die tochtjes heeft hij niet. Het meeste angstzweet brak hem uit tijdens het ritje waarbij Sylvie met volle snelheid twee fietsers van achteren leek te gaan scheppen, omdat uitwijken naar links wegens de tegenligger onmogelijk leek. Maar dat 'leek' had Harrie dus verkeerd ingeschat.

Sylvie was destijds qua verkeersgedrag een gemiddelde Fransman. Ze reed niet alleen net als alle Fransen hard, ze reed in een Franse auto en ze reed in een GTI-model uit de serie. Fransen in een niet-Franse auto of in een basismodel Franse auto waren geen echte Fransen.

In de loop der jaren is Harries angst in het verkeer behoorlijk verdwenen. En vooral in het Franse verkeer is hij zich als een vis in het water gaan voelen. Hij merkte namelijk dat Fransen weliswaar hard reden en vreemde inhaalmanouvres maakten, maar dat ze tegelijkertijd uitermate hoffelijk en voorspelbaar zijn in het verkeer.

In de wetenschap dat hij deze beschouwende serie over de Fransen zou gaan maken, lette Harrie deze zomer nog eens extra goed op op het Franse verkeer. En toen had ie toch nog vrij snel gezien dat het moderne Franse verkeer niets meer met het oude Franse verkeer van doen heeft.

Goed, het harde rijden is gebleven. Maar dat doet in Nederland inmiddels ook iedereen, dus dat valt eigenlijk niet meer op. Verder is het precentage Fransen dat in een Franse auto rijdt zo'n beetje gehalveerd. Je ziet ze natuurlijk nog wel, Peugeots, Citroens en Renaults, maar heel veel Fransen rijden voortaan in een BMW. Of in een Audi.

En met de keuze voor laatstgenoemd merk is eigenlijk al wel duidelijk waar het met het Franse verkeer naartoe gaat. Audi-rijders zijn immers bijna altijd miezerige zakenmannetjes die zich belangrijk voelen en altijd haast hebben, omdat ze anders van hun baas op hun lazer krijgen. Uit angst daarvoor rijden ze als idioten over de weg en laten daarbij duidelijk merken dat ze te stom zijn om verkeersregels te leren.

Nu rijdt dus zo'n beetje half Frankrijk in een Audi of een daarmee vergelijkbare auto. De andere helft heeft nog wél de ouderwetse Franse verkeersmanieren. En dat levert een heel bijzonder plaatje op op de snelweg. De oude garde rijdt namelijk nog steeds -net als vroeger- met een permanent aan de linkerkant knipperende clignoteur rond. Maar de nieuwe lichting (met de Audi-rijders als voorbeeld) gebruikt de clignoteur juist helemaal nooit. Waarom zou je immers rekening houden met medeweggebruikers?

Voor de ongeoefende Frankrijkrijder is het waarschijnlijk wat lastig, dit zo haaks op elkaar staande clignoteurgebruik. Voor de geroutineerden onder ons maakt het van het moderne Franse verkeer een spel op leven en dood.

Twee conclusies mogen echter zeker worden getrokken. Allereerst: het Franse verkeer is danig veranderd. En ten tweede: ook op verkeersgebied lijkt de mondialisering te hebben toegeslagen, waarbij de Audi-rijders een bedenkelijke voortrekkersrol vervullen.

Verandert Frankrijk? 5: Vrouwen

In een analyse van mogelijke veranderingen in Frankrijk tussen 1970 en nu mag een aparte paragraaf over vrouwen natuurlijk niet ontbreken. En dat niet in de laatste plaats omdat Harrie anders scherpe kritiek van het Front Vrouwen Voorop riskeert.

Als Harrie eerlijk is, houdt ie eigenlijk het meest van kleine vrouwen met een donkere huid en dito haar. Met die voorkeuren heeft ie natuurlijk nooit veel aan de gemiddelde Nederlandse vrouwen gehad. Die zijn van oudsher immers vooral blond, bleek en reusachtig.

Franse vrouwen voldeden meestal juist wél aan Harries dromen. Vaak hadden ze donkere haar, een bescheiden lengte en een getinte huidskleur, die steeds wat getinter werd naarmate de Middelandse Zee dichter bij hun woonplaats lag.

Maar dit jaar viel het Harrie op dat de vrouwen in Frankrijk hem nauwelijks meer opvielen. Liep voorheen het kwijl hem langs de lippen als Thionville was gepasseerd, nu viel de eerste Française hem pas ter hoogte van Lyon op. En in de eerste dagen van zijn vakantie zag Harrie in totaal niet meer dan 5 Françaises die ertoe deden, een aantal dat hij voorheen al had geturfd voor Metz in zicht was!

Harrie heeft de hele vakantie nagedacht. Hoe kwam dat, dat Franse vrouwen hem niet meer opvielen? Werd ie te oud voor vrouwen? Waren zijn brillenglazen aan vervanging toe? Of was dit het eerste teken dat ook híj in de herfst van zijn leven nog voor de Herenliefde ging vallen, die rage die momenteel zo verwoestend huishoudt?

Pas na de vakantie kon Harrie door toepassing van de eliminatiemethode de zere vinger op de pols leggen. Een backpacker was hij niet, daarvan was hij toch al snel zeker. Het zou dus toch wel aan de Franse vrouwen liggen, dacht hij. Maar die waren toch nog steeds donker? Met dito haar? Goed, ze waren wat groter dan voorheen, maar grote vrouwen kunnen toch óók mooi zijn?

En toen zag Harrie dan toch ineens Het Licht: er is gewoon nauwelijks meer verschil tussen de Nederlandse en de Franse vrouwen! Door onze multiculturele samenleving heeft de nieuwe lichting Nederlandse vrouwen nu óók een donkere huid, net als de Françaises. En blonde haren? Die sterven langzaam uit. De meeste vrouwen die Harrie ziet zijn óf spierwit (in een waterstofperoxidebad gevallen?), óf héél donker (de nationale haarkleur van Marokko).

Maar wat Harrie vooral ineens scherp zag, was dat de wat kinderlijke gloed die vroeger rond Franse vrouwen hing is verdwenen. De reden: de gemiddelde Française loopt tegenwoordig net als 99% van de Nederlandse vrouwen met een telefoon in de hand aan het hoofd en een te grote zonnebril erop. En daarmee is de gemiddelde Française volledig inwisselbaar geworden voor de gemiddelde Nederlandse.

Harries conclusie: de globalisering heeft bezit genomen van het vrouwelijk uiterlijk. In Nederland leken alle vrouwen al op elkaar door die zonnebrillen op hoofden en telefoons eraan, die vereenheidsworsting der vrouwen heeft in elk geval ook in Frankrijk toegeslagen.

Verandert Frankrijk? 4: Supermarkten

Vorige keer ging het over stinkende Fransen. De stap naar de Franse supermarkten is dan niet zo groot. Want stinken kunnen ze, de Fransen, maar ook hun supermarkten.

Harrie heeft altijd gedacht dat vis de stank in Franse supermarkten veroorzaakte. Een beetje supermarkt in Frankrijk verkoopt vis, die de hele dag op ijs ligt. Harrie eet zelf niet echt graag vis, maar hij kíjkt er wél graag naar, in een Franse supermarkt. Het is zelfs een van Harries favoriete bezigheden als ie in Frankrijk is: supermarkten bezoeken en de vissen bekijken.

Franse supermarkten weten hoe ze vis op ijs moeten draperen om Harrie te imponeren. Paar citroenen en wat potjes verse kruiden erbij en het water loopt zelfs Harrie in de mond. En toch vreest Harrie dat die versheid bedrieglijk is. Volgens hem hoort echt verse vis niet te stinken. En eerlijk is eerlijk: in Franse supermarkten kan hij de visafdeling met gesloten ogen vinden.

Toch is vis niet altijd de oorzaak van supermarktstank. In de dichtst bij zijn camping gelegen supermarkt verkochten ze namelijk helemaal geen (al dan niet verse) vis op ijs. Maar de stank die er hing had Harrie nog niet eerder in een supermarkt geroken en was bijna ondraaglijk.

Nu was het wel een puinhoop in deze winkel, waar rotte tomaten, sla en uienschillen op de grond lagen, maar dat kon de oorzaak van de stank toch nauwelijks zijn. Harrie is de winkel daarom drie keer van voor naar achter en van links naar rechts doorgelopen, op zoek naar de bron van de putlucht. Maar hij vond niets. Ook geen vis, op koolvisfilet en vissticks in de vriezer na. Misselijk van de stank verliet ie daarop de winkel. Daarop kreeg ie eerst een klap in zijn nek van de hitte. Meteen daarna zag hij dat de supermarkt direct aan het plaatselijke kerkhof grensde.

Gelukkig waren er ook nettere supermarkten met verse vis in de buurt van de camping. Harrie heeft ze allemaal bezocht en was aan het eind van de vakantie een beetje teleurgesteld. Vroeger waren Franse supermarkten in zijn ogen bijna complete markthallen, waar ze zelfs weleens auto's verkochten. Harrie vond er altijd wel iets aparts. Maar in de loop van de tijd lijken Franse supermarkten steeds kleiner te worden. En ook vindt Harrie er steeds minder aparte dingen.

Toch is Harries conclusie niet dat de Franse supermarkten krimpen of hun assortiment inperken. Het is waarschijnlijk eerder zo dat de Nederlandse supermarkten steeds groter worden en een ruimer assortiment krijgen.

Maar gelukkig verkopen ze hier bijna nooit vis op ijs. Heeft Harrie een mooi excuus om de Franse supers te blijven bezoeken!

Verandert Frankrijk? 3: Stank

Terzake dan nu. Twee inleidingen is er eigenlijk minstens een teveel. Verandert Frankrijk? Harrie zal pogen die vraag te beantwoorden door zijn ervaringen met het Franse leven door de jaren heen te evalueren. En dat aan de hand van alledaagse en herkenbare onderwerpen.

De vermeende stank van de Fransen is het eerste van die onderwerpen. 35 jaar geleden stonden Fransen namelijk te boek als notoire stinkers. Harrie weet dat aan een verschil in voedingsgewoonten. In Nederland at iedereen toen immers nog gewoon boerenkool met worst, of sperciebonen met karbonade. In Frankrijk at iedereen knoflook. De hele dag door.

Harrie heeft Fransen in eerste instantie nooit als stinkerds ervaren. Misschien dat dat ook komt doordat Harrie in zijn eerste bezoeken aan Frankrijk meer bezig was met belangrijker dingen? En toen ie wat ouder werd, at de gemiddelde Nederlander inmiddels misschien al wel meer knoflook dan de gemiddelde Fransman.

Daardoor hoort Harrie de kreet 'Fransen stinken' steeds minder. En dat terwijl Harrie zelf juist is gaan vinden dat Fransen wel degelijk stinken. En niet zo zuinig ook! En dan niet naar knoflook, maar naar oud zweet. Héél oud zweet soms.

In de gemiddelde Franse supermarkt is dat eenvoudig vast te stellen. Die supermarkten ruiken zelf meestal ook al niet erg fris (waarover later meer), maar tijdens elke winkelbezoek ruikt u altijd wel een paar Fransen boven de supermarktstank uit. Meestal zijn dat mannen tussen de 30 en 50 jaar, in gezelschap van hun moeder. Want dat moet Harrie toegeven, die Franse mannen stinken misschien wel, ze hebben meer voor hun moeder over dan Harrie voor de zijne had.

Verandert Frankrijk? 2: Harrie en Frankrijk

In 1973 was Harrie 12 en ging hij voor het eerst op vakantie. Dat is tegenwoordig natuurlijk nauwelijks meer voor te stellen. Moderne kinderen komen al op Bali terwijl ze nog niet kunnen lopen, of beklimmen met hun ouders de Himalaya voor ze op de basisschool zitten.

Harries eerste vakantie was niet eens met zijn ouders, maar met Bebby en diens familie. Het was een onvergetelijke ervaring, waarvan Harrie zich nog wel wat details herinnert. Ze zaten met 7 man in een Volvo stationcar: Bebby's ouders, Bebby's twee zussen, één van zijn broers en natuurlijk Bebby en Harrie.

De reis ging naar de Camargue en duurde drie dagen. De eerste stop was in Dijon. Ergens onderweg moest Harrie plassen, maar vond geen wc achter het bordje TOILETTES bij het tankstation. Wel was daar een gat in de grond, met iets daarvoor aan de zijkanten twee verhoginkjes.

Harrie was dan wel een beginnend reiziger, maar hij had al snel door dat je je voeten op die verhogingen moest zetten. In dat gat kon je dan plassen. Terug in de auto vroeg hij zich af hoe dat zou moeten met poepen.

Aan de reis leek geen einde te komen. Wel werd het steeds heter. Eenmaal in het zuiden aangekomen was alles snel vergeten en had ie een prachtvakantie op de camping die Les Cigales heette. Hij zag voor het eerst de zee en werd er stil van. Later dronk hij per ongeluk van de zee en realiseerde zich toen pas dat de zee zout was.

Tijdens de vakantie hadden Bebby en Harrie allebei een oogje op een Française. Die van Bebby kwam uit Parijs en die van Harrie uit Evreux. Harrie heeft nog bijna 20 jaar lang met de zijne gecorrespondeerd, zoals dat toen heette. Hij heeft er een redelijke kennis van de Franse taal aan overgehouden. En waarschijnlijk mede daardoor (maar natuurlijk ook vanwege het vrijwel altijd goede weer in Frankrijks onderste deel) is Frankrijk vrijwel ongemerkt zijn favoriete vakantieland geworden.

Dit jaar is het precies 35 jaar na Harries eerste bezoek aan Frankrijk. In die jaren heeft ie heel veel delen van Frankrijk gezien. Aan de meeste ervan heeft ie goede herinneringen, aan een paar niet.

Opmerkelijk is dat vrijwel elk bezoek van Harrie aan Frankrijk probleemloos verliep, op de vakanties met één vriendin (laten we haar José noemen) na. Op de vakantie waarin ze Lourdes bezochten na, mislukten alle vakanties die hij met haar aan Frankrijk bracht.

De allereerste vakantie met José (en haar ouders en broer) stopte al voor die was begonnen, toen een dronken Fransman frontaal op de auto van José's vader reed. Op een andere vakantie mochten José en Harrie de auto van José's vader meenemen. Dat vond hij een veilig idee. Maar in Zuid-Frankrijk ging er iets stuk in de versnellingsbak, waardoor de auto niet meer achteruit kon rijden. Gelet op de grootte van de auto (ook alweer een Volvo) en die van de Zuidfranse dorpjes was dat vrij onhandig. Harrie en José hebben de rest van de vakantie voornamelijk besteed aan het bezoeken van garages en het bellen met de verzekeringsmaatschappij.

De laatste vakantie met José was in Picardie, maar toen was José Harrie waarschijnlijk al zat. Die vakantie herinnert Harrie zich dan ook liever niet.

Daar tegenover staan gelukkig minstens twee onvergetelijke vakanties met anderen. Die met Jan, Han en Twan in 1984 bijvoorbeeld. Vier vrienden in de bloei van hun leven, verdeeld over een splinternieuwe Fiat Panda en een oude Simca PTT-wagen.

En ook de allereerste vakantie met Dinie zal Harrie niet snel vergeten. Ze kenden elkaar nog maar een paar maanden en alles was nieuw en leuk. Ze reden in Dinies Renault 5, ook probleemloos achteruit. Eén keer moest Harrie -wegens een lege accu- een Fransman om hulp vragen. En Dinie droomt nog weleens van die grote naaktslak die uit de paprika kroop.

Nu u weet hoe Frankrijk in Harries leven kwam, kan hij in deel 3 van dit essay echt terzake komen en gaan beginnen met antwoord op die vraag die ook u inmiddels waarschijnlijk in een wurggreep houdt: verandert Frankrijk?

Verandert Frankrijk? 1: Inleiding

Harrie schept niet (meer) graag op. Vroeger had ie vaak een grote mond en voelde hij zich soms heel wat. Ter compensatie voelt ie zich de laatste 20 jaar soms heel wat minder.

Niet dat dat elkaar nou écht compenseert, maar het getuigt in elk geval opnieuw van het feit dat zelfreflectie en Harrie een twee-eenheid vormen. Marco van Basten zou er jaloers op zijn.

Toch gaat Harrie in de komende stukken even vertellen hoe het naar zijn mening met Frankrijk is gesteld. Om wat preciezer te zijn: Harrie wil al bloggend gaan proberen vast te stellen of Frankrijk is veranderd in de laatste 35 jaar.

Zonder opnieuw te vervallen in de onbescheiden momenten van weleer vindt hij dat hij daar een behoorlijk oordeel over kan vellen. Dit jaar is het namelijk precies 35 jaar geleden dat Harrie dat land van knoflookhappers met enige regelmaat bezoekt.

Dat realiseerde Harrie zich tijdens de laatste vakantie, waarin hij ook vaststelde dat de liefde tussen hem en het blauwschimmelland afbrokkelt als een goed stuk Roquefort. Harrie nam zich daarop voor om over te gaan op de scherpe-observatiemodus. De gedane observaties heeft hij op een vodje papier geschreven, omdat de laptop niet meeging.

In de komende stukjes zal Harrie het vodje papier erbij pakken en zijn aantekeningen naast zijn herinneringen gaan leggen. Het kan bijna niet anders of die stukjes gaan een antwoord geven op de prikkelende vraag die ook de titel van dit stukje is: verandert Frankrijk?

Terug

De familie Van Geffen is weer thuis en ook deze keer weer heelhuids. Pogingen van twee vrachtwagens en een Renault Scenic met caravan om de Van Geffens van de weg te drukken wist Harrie te pareren.

Eigenlijk zou Harrie zondag pas terugkeren. Maar het was heet in Frankrijk. Bovendien werden Dinie's broer en zijn vrouw eerder dan verwacht voor het eerst ouders. Dinie wilde haar eerste échte neefje natuurlijk graag zien. Ricardo, Willie en Harrie trouwens ook en daarom werd de terugkeer een halve week eerder ingezet. Harrie wil de trotse ouders trouwens nog even publiekelijk feliciteren vanaf deze plaats!

Het was dus een vakantie met veel en hete zon. Daardoor heeft Harrie twee weken vrijwel niets gedaan. Niet eens een Nederlandse krant gelezen! En ook de Televaag heeft hij twee weken kunnen vermijden (al zag hij in een flits in een boekhandel een exemplaar waarin met de angstaanjagende kop dat 80% van de Nederlandse vrouwen dit jaar niet in bikini durft te lopen, omdat ze zichzelf te dik vinden. Daar houdt Harrie van, van zelfkennis.

Niets gedaan dus. Daardoor was er tijd genoeg voor de zelfreflectie die Ajax' nieuwe leider ook zo vóórstaat. En reken maar dat Harrie zelfgereflecteerd heeft! Met voor nu als voornaamste conclusie dat hij toch doorgaat met dit weblog. Dat had ie zich tijdens de vakantie voorgenomen, zodat de tientallen smeekbedes die hem naar aanleiding van het vorige bericht via diverse wegen hebben bereikt achteraf onnodig waren. Maar toch bedankt.

In de komende berichten zal Harrie opnieuw gaan reflecteren, maar dan vooral over Frankrijk. Als dat u interesseert, blijf dan vooral lezen, want Harrie zal met scherpe conclusies komen.